Những điều biết thêm về cây Bạch Đàn

Viết bởi Cục lâm nghiệp

Cây bạch đàn không phài là loại cây mọc tự nhiên trong các lâm phận
Việt Nam . Loài này xuất xứ từ nước Úc được dẫn giống bằng hạt đem về
trồng ở đất nước ta vào khoảng thập niên 1950 và cho thấy một số loài
rất thích hợp với thổ nghi và khí hậu của Việt Nam , nhất là có thể
trồng tập trung thành rừng thuần hay trồng phân tán trong đất thổ cư
của nhân dân từ vùng đồng bằng cho đến các vùng bình nguyên và cao
nguyên .

Tiên khởi ở Mền Nam , cây Bạch đàn mới du nhập được gọi là cây Khuynh
điệp vì có lá cong cong hình lưỡi liềm . Sau đó ngành lâm nghiệp chế độ
cũ đặt tên là cây Bạc hà vì lá có mùi dầu Bạc hà , nhưng xin đừng nhầm
lẫn với cây rau Bạc hà ( Mentha ) cùng họ với cây rau Húng
Sau ngày 30-4-1975 , cây Khuynh diệp hay còn gọi là cây Bạc hà được Bộ
Lâm Nghiệp đặt tên là cây Bạch đàn , có tên khoa học là Eucalyptus spp.
Thuộc họ thực vật Sim ( Myrtaceae ) . Không phải chỉ có một cây Bạch
đàn mà tại tại nước Úc nơi xuất xứ , chi eucalyptus ( tức chi Bạch đàn
) có ít nhất hơn 70 loài ( species ) mọc từ các vùng đồng bằng có độ
cao ngang mực nước biển cho đến các vùng bình nguyên cao nguyên , từ
các thung lũng đến đèo núi cao
Ở Việt nam chỉ du nhập khoảng 10 loại bạch đàn như

+ Bạch đàn đỏ : Eucalyptus camaldulensis thích hợp vùng đồng bằng .
+ Bạch đàn trắng : Eu.alba , thích hợp vùng gần biển .
+ Bạch đàn lá nhỏ : Eu. Tereticornis , thích hợp vùng đồi thừa thiên - huế .
+ Bạch đàn liễu : Eu. Exserta , thích hợp vùng cao miền Bắc VN
+ Bạch đàn chanh : Eu. Citriodora , thích hợp vùng thấp , lá có chứa tinh dầu mùi sả
+ Bạch đàn lá bầu : Eu . globules , thích hợp vùng cao nguyên .
+ Bạch đàn to : Eu . grandis , thích hợp vùng đất phù sa .
+ Bạch đàn ướt : Eu . saligna , thích hợp vùng cao nguyên Ðà Lạt .
+ Bạch đàn Mai đen : Eu. Maidenii , thích hợp vùng cao như lâm đồng
v.v.

Cây Bạch đàn thuộc loài đại mộc . Lá thường thon dài cong cong có màu
xanh hơi mốc trắng hoặc xanh đậm chứa chất dầu Eucalyptone thơm mùi dầu
tràm mà trước đây bác sĩ Bùi Kiến Tín gọi là dầu Khuynh diệp . Hoa có
cuốn ngắn , trái hình bông vụ t khoản 1cm bên trong chứa nhiều hạt nhỏ
màu nâu sậm .

Loài bạch đàn nói chung rất mau lớn , tán lá hẹp thưa , trồng trong
vòng 5, 6 năm thì có chiều cao trên 7m và đường kính thân cây khoảng
9-10 cm . Trước năm 1975 , người ta đã nhầm lẫn trồng rừng Bạch đàn tập
trung thuần loại ở Miền Trung Việt Nam nhằm mục đích phủ xanh và phủ
nhanh đất trống đồi trọc nhưng kinh nghiệm cho thấy , cây Bạch đàn là
loài dễ trồng , ít kén đất tăng trưởng nhanh nhưng hấp thụ nhiều nước
và dưỡng chất trong đất nên nếu trồng tập trung thành rừng thuần loại
trên đất trống đồi trọc vô tình sẽ làm khô cằn và nghèo nàn đất đai sau
một vài chu kì . Do đó , nếu cần phủ xanh đất trống đồi trọc thì chỉ
nên trồng hỗn giao với loài bạch đàn bằng cách loài cây họ Ðậu như Keo
lá tràm , Keo tai tượng hoặc Keo giậu để bù đắp chất đạm cho đất .
Ở nước Úc các loài bạch đàn mọc tự nhiên thành rừng gần như thuần loại và được ngành Lâm Nghiệp Úc phân làm sáu nhóm .
Một việt kiều Úc cho biết đa số dân Úc thường sử dụng bàn ghế tủ giường
trong nhà đóng bằng bằng gỗ Ash. Thực ra ở Úc , Ash không phải là một
loài dẻ ở Châu Âu có tên là Fraxinus mà là một nhóm Bạch đàn có thân gỗ
to , cứng , tỉ trọng gỗ trung bình , sớ gỗ thẵng mịn thường được dân
Uùc ưa chuộng để đóng các loại đồ gỗ gia dụng và trang trí nội thất .
các loài bạch đàn trong nhóm Ash còn rất nổi tiếng trên thị trường gỗ
thế giới , nhất là nhóm Ash ở đảo Tasmania , một đảo rộng lớn phía nam
nước Úc

Ở Việt Nam , do gỗ bạch đàn thường đốn chặt khoảng 5-7 năm để làm cây
chống trong xây dựng và làm bột giấy hay ván dăm bào gọi là ván Okal (
panneau de copaux ) nên cho rằng bạch đàn là lọai gỗ mềm và kém chất
lượng khi làm đồ mộc gia dụng , trong khi ở nước Úc , các rừng bạch đàn
có tuổi trên 70-80 năm , cây cao đến 50-60 mét , đường kính trung bình
đến cả mét và gỗ được sử dụng đa năng từ làm bột giấy , ván ép , ván
dăm bào , trụ cột cho đến dồ mộc gia dụng , xây cất nhà cửa cũng như
công trình xây dựng nặng .