Công nghiệp cao su gặp kho khăn...

Nguồn: NNVN


Đầutư phát triển hạ nguồn (chế biến cao su), là hướng đi quan trọng để giatăng giá trị cho cây cao su và giúp ngành cao su vững vàng hội nhập vàonền kinh tế thế giới. Thế nhưng, hiện tại, ngành công nghiệp cao su lạiđang đứng trước những khó khăn, thách thức rất lớn vì giá mủ lên cao,thiếu sự quan tâm đầu tư ở trong nước … Khó khăn vì giá mủ tăng TheoHiệp hội Cao su Việt Nam, từ đầu năm 2005 đến nay, giá mủ cao su thiênnhiên trên thế giới và ở Việt Nam luôn biến động ở mức tăng lên cao,đồng thời giá nhiên liệu, vật tư hoá chất cũng tăng mạnh. Do đó, hầuhết các DN chế biến sản phẩm cao su đã và đang phải gặp không ít khókhăn, nhất là trong việc mua và dự trữ nguồn nguyên liệu. Các DN chếbiến cao su, vốn liếng không nhiều, giá nguyên liệu cao su đang quácao, lại gặp sự không mặn mà của các nhà sản xuất, kinh doanh mủ cao su(vì thích xuất khẩu lấy ngoại tệ và có lời hơn), nên đơn vị nào giỏilắm cũng chỉ dự trữ đủ cho 3 tháng sản xuất. Với nguồn dự trữ hạn hẹpnày, không DN nào có thể ký kết được những hợp đồng với số lượng lớn,dài hạn. Đồng thời, giá nguyên liệu cao su tăng cao trong khi giá sảnphẩm cao su chỉ tăng không đáng kể khiến cho lợi nhuận của các DN chếbiến cao su chỉ đạt rất thấp, thậm chí có thể lỗ nếu tính toán khôngkỹ. Chính vì vậy, một số Cty đã phải áp dụng tới biện pháp hạn chế sảnxuất hoặc chuyển sang sử dụng cao su tổng hợp, cao su tái sinh để duytrì sản xuất và xuất khẩu, nhằm giữ khách hàng. Ban Kế hoạch - Thịtrường (TCty Hoá chất Việt Nam), cho biết, do khó khăn về nguyên liệunên trong 6 tháng đầu năm 2006, kế hoạch sản xuất kinh doanh sản phẩmcao su của các đơn vị thành viên thuộc TCty này đã không đạt được nhưmong đợi. Trong đó, đáng thất vọng nhất là sản phẩm lốp xe ô tô (có tỷtrọng giá trị lớn nhất), đã không có đơn vị nào đạt được 50% kế hoạchnăm. Đơn vị đạt khá nhất là Cty CASUMINA cũng chỉ đạt hơn 46%. Tổng sốlượng lốp ô tô của TCty Hoá chất trong 6 tháng đầu năm nay chỉ bằng hơn92% cùng kỳ năm ngoái.

Trongkhi đó, bản thân ngành công nghiệp cao su lại còn hạn chế trong việcđịnh hướng sản phẩm bám sát thị trường. Đó là quá tập trung vào các sảnphẩm săm, lốp ô tô, xe máy, xe đạp… là những thứ mà ta không có lợi thếcạnh tranh so với sản phẩm cùng loại của các nước trong khu vực. Mớiđây, nhằm thực hiện Hiệp định Thương mại hàng hoá ASEAN – Trung Quốc(ACFTA), Bộ Tài chính đã ban hành quy định danh mục hàng hoá và thuếxuất nhập khẩu ưu đãi đặc biệt của Việt Nam, theo đó, hầu hết các mặthàng cao su và sản phẩm cao su nhập khẩu từ các nước ASEAN và TrungQuốc chỉ còn phải chịu thuế 3%. Bởi vậy, vốn đã yếu thế ngay trên sânnhà, sức cạnh tranh của ngành công nghiệp cao su Việt Nam bị suy giảmthêm. Tuy nhiên, việc cắt giảm thuế này cũng đang có thể mở ra một lốithoát tạm thời cho ngành công nghiệp cao su. Theo bà Trần Thị Thuý Hoa,Tổng Thư ký Hiệp hội Cao su Việt Nam, các nhà máy chế biến cao su đangtính tăng cường nhập khẩu cao su của nước ngoài để đảm bảo nguồn nguyênliệu, vì hiện thời, thuế nhập khẩu nguyên liệu đã chỉ còn 3% và ngheđâu sẽ chỉ còn 0% trong thời gian tới.

Đầu tư: Trong yếu, ngoài mạnh Bảnthân ngành cao su, ngành công nghiệp cũng đã nhận thức được vấn đề này.Chẳng hạn, TCty Cao su Việt Nam đã có kế hoạch từ nay đến 2010 đưa sảnlượng mủ cao su ly tâm Latex từ 50.000-60.000 tấn hiện nay lên 300.000tấn/năm, ưu tiên phát triển sản xuất các sản phẩm cao su làm phụ liệucho công nghiệp giày dép, dệt may, sản phẩm cao su từ mủ latex (găngtay y tế, nệm mút, chỉ thun…) … Thế nhưng, dù đã thu được rất nhiều lợinhuận nhờ giá mủ cao su tăng cao trong hơn 1 năm qua, việc đầu tư vàokhu vực hạ nguồn của ngành cao su vẫn còn chưa đáng kể. Trong khi đó,một nguồn vốn khổng lồ tới gần 1 ngàn tỷ đồng lại đang được ngành caosu đầu tư vào những lĩnh vực khác như thuỷ điện (Nhà máy thuỷ điện SôngCôn 2, ngành cao su góp 210 tỷ đồng), giao thông, hạ tầng khu côngnghiệp, chế biến gỗ, sản xuất xi măng (Nhà máy Xi măng Tây Ninh, ngànhcao su góp 105 tỷ đồng) … và để cho vay như cho TCty Xây dựng MiềnTrung vay 20 tỷ đồng để xây dựng Nhà máy Xi măng Sông Gianh, cho dự ánnhà máy chế biến gỗ MDF (công suất 60.000 m2 gỗ/năm) vay 16 tỷ đồng.Hoặc tập trung vào phát triển khu vực thượng nguồn. Ngược lại, ở bênngành công nghiệp, cụ thể là TCty Hoá chất Việt Nam, các đơn vị thànhviên có chế biến cao su lại rất thiếu vốn để đầu tư, phát triển.
Chínhvì đầu tư trong nước quá yếu, nên việc phát triển ngành công nghiệp caosu trong nước lại đang phụ thuộc chủ yếu vào nguồn vốn của các DN nướcngoài. Theo Hiệp hội Cao su Việt Nam, sắp tới, sẽ có những dự án lớnđầu tư vào công nghiệp cao su như Cty Kimho của Hàn Quốc (nằm trong tốp20 hãng chế tạo lốp ô tô hàng đầu thế giới) dự tính đầu tư nhà máy sảnxuất lốp ô tô ở Khu Công nghiệp Mỹ Phước (Bình Dương), với nguồn vốngiai đoạn 1 là 150 triệu USD, trên diện tích thực hiện là 40 ha. CtyYokohama của Nhật Bản (đứng thứ 7 trên thế giới về sản xuất vỏ xe) đãliên doanh với Cty Công nghiệp Cao su Miền Nam sản xuất vỏ xe ở ViệtNam và đang chuẩn bị triển khai dự án xây dựng một nhà máy sản xuất lốpxe mới trị giá 1 tỷ yên. Ngoài ra, những Cty nước ngoài khác như KingMax, Ko-Viet, Merufa … đầu tư vào sản xuất găng tay và dụng cụ y tế.Tuy nhiên, nếu chỉ dựa vào nguồn vốn nước ngoài thì ngành công nghiệpcao su Việt Nam rất khó phát triển mạnh được. Đây là một mối lo khôngnhỏ, khi mà nhiều nước vốn xuất khẩu nhiều cao su thiên nhiên trên thếgiới đang tích cực giảm xuất khẩu nguyên liệu thô để tăng cường tiêuthụ nội địa bằng cách phát triển mạnh ngành công nghiệp cao su.