Giữ rừng ngập mặn - ứng phó với biến đổi khí hậu

[You must be registered and logged in to see this link.]





Phát triển hệ thống rừng ngập mặn chính là tạo ra dải đê thiênnhiên, ngăn chặn và bảo vệ rất hiệu quả miền duyên hải trước sự dângcao của nước biển cũng như tình hình biến đổi khí hậu đang diễn biếnngày càng nghiêm trọng. Đó là khẳng định của giới chuyên gia tại cáccuộc hội thảo về ứng phó với biến đổi khí hậu và nước biển dâng tạiViệt Nam. Nhận thức được điều này, cùng với nỗ lực của nhà nước, hiệnnay tại nhiều địa phương trên cả nước, những người dân cũng đang tíchcực chung tay gìn giữ bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu.Những người nông dân giữ rừng ngập mặn.Để ứng phó với biến đổi khí hậu, ấp Âu Thọ B, tại xã Vĩnh Hải, huyệnVĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng có một cách làm độc đáo: người dân liên kếtvới nhau thành từng nhóm để giữ rừng. Ai muốn vào rừng khai thác, phảiđược sự đồng ý của cả nhóm. Cách làm này đã mang lại những hiệu quảtích cực.
Dẫnchúng tôi đi thăm cánh rừng ngập mặn phòng hộ do chính những người dântrong ấp Âu Thọ B giữ gìn, ông Thạch Soal, Trưởng nhóm “đồng quản lýbảo vệ rừng” vui vẻ nói: “Phải giữ lấy rừng ngập mặn mới ứng phó đượcvới biến đổi khí hậu”. Điều làm chúng tôi ngạc nhiên hơn khi được thamgia buổi họp tổ định kỳ trong tháng của nhóm đồng quản lý, những nôngdân người dân tộc Khmer chân lấm tay bùn lại rất quan tâm về biến đổikhí hậu, một hiện tượng đang khiến cả thế giới lo lắng, nhất là ViệtNam. Có được điều này không thể không nhắc đến công tác tuyên truyềncủa cán bộ Sở Tài nguyên môi trường, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Sóc Trăng vàcác cán bộ dự án GTZ của CHLB Đức - dự án quản lý nguồn tài nguyênthiên nhiên tại tỉnh Sóc Trăng. Những người nông dân ở ấp Âu Thọ B chobiết: "Năm 1995, cơn bão số 5 tràn qua, quét sạch nhà cửa, tài sản...lại còn xuất hiện cả sóng thần. Những năm gần đây thời tiết thấtthường, mưa trái mùa gây thiệt hại hoa màu làm cuộc sống của chúng tôirất khó khăn… Những cán bộ kiểm lâm, môi trường luôn luôn vận động vàtuyên truyền cho chúng tôi, nói cho chúng tôi biết tại sao thời tiếtbất thường, đó là do môi trường ô nhiễm, là do phá rừng ngập mặn...chính vì vậy chúng tôi phải cùng nhà nước quản lý rừng, bảo vệ rừng,trồng rừng để ứng phó với biến đổi khí hậu”.Hiện ấp Âu Thọ B có hơn 700 hộ thì có tới 320 hộ tham gia nhóm đồngquản lý bảo vệ rừng. Nhóm được chia thành 6 tổ. Hiện nhóm đồng quản lýmột cánh rừng phòng hộ dài 2.400m, rộng 600m. Từ ngày thành lập đến nay(9/2009), nhóm đã trồng xen được 20 ha rừng đước và mắm. Ông TrịnhHiệp, Phó trưởng phòng quản lý bảo vệ rừng, Chi cục Kiểm lâm Sóc Trăngcho biết: Rừng được chia thành bốn khu: phòng hộ; bền vững; phục hồibên trong; phục hồi bên ngoài. Trước khi quyết định khai thác tàinguyên rừng, thậm chí là đi nhặt củi, nhóm phải họp với nhau để lấyquyết định chung. Chỉ có thành viên trong nhóm mới được vào khai tháctài nguyên trong rừng. Ngay ở các lối đi vào rừng, tấm biển màu xanhchữ trắng với các dòng chữ: “Khu rừng đồng quản lý ấp ÂuThọ B – Khu rừng này được quản lý và bảo vệ một cách bền vững bởi nhómđồng quản lý ấp Âu Thọ B. Chỉ thành viên của nhóm mới được vào rừng.Người không phải thành viên nhóm chỉ được sử dụng lối đi này để ra bãibồi. Người vi phạm sẽ bị xử lý theo quy chế đồng quản lý”.
Quy chế đồng quản lý được xây dựng có 7 chương, 20 điều về các quyđịnh chung; phạm vi và đối tượng áp dụng; quản lý nguồn tài nguyênthiên nhiên; khen thưởng và xử lý vi phạm… và do chính người dân thamgia nhóm tự thực hiện, kiểm tra và quản lý. Quy chế này được áp dụngcho khu vực rừng ngập mặn ven biển và bãi bồi rộng 500m về phía biểnĐông để trồng rừng lấn biển thuộc ấp Âu Thọ B. Các nguồn lợi được quyđịnh trong quy chế này bao gồm: củi, các loài thủy sản (tôm, cua, cá,tép, nghêu, sò huyết, ba khía và các loài hải sản khác) có từ rừng, đấtbãi bồi ven biển và biển trong khu vực ấp Âu Thọ B. Những thành viêncủa nhóm đồng quản lý đủ 16 tuổi trở lên sẽ được cấp thẻ chính (màuxanh dương) và trẻ từ đủ 7 tuổi đến dưới 16 tuổi được cấp thẻ phụ (màuxanh lá) để vào rừng. Ngoài việc được phép khai thác nguồn tài nguyênthiên nhiên theo quy định, các thành viên của nhóm còn có trách nhiệmgiám sát thường xuyên các hoạt động diễn ra bên trong khu vực quản lývà phối hợp cùng chính quyền địa phương tiến hành tuần tra, xử lý cáctrường hợp vi phạm.Việc thực hiện quy chế này nhằm mục tiêu: “Rừng và nguồn lợi thuỷsản được quản lý bảo vệ, phát triển và khai thác hợp lý theo quy địnhcủa pháp luật; không còn hộ nghèo, người dân có thu nhập ổn định, trẻem được học cao hơn, môi trường sạch đẹp, tác hại do thiên tai ít hơn”.Việc chính người dân quản lý rừng tốt sẽ giúp quá trình bồi lắng nhanh,tạo môi trường thuận lợi cho các loài thủy sản sinh sôi, phát triểngiúp người dân có thêm thu nhập cải thiện cuộc sống gia đình.Rừng ngập mặn: giữ sự bình yên

Đềcập đến mô hình đồng quản lý đang được người dân tham gia tại ấp Âu ThọB, ông Lý Hoà Khương, Điều phối viên, Ban quản lý dự án quản lý nguồnlợi tài nguyên thiên nhiên tỉnh Sóc Trăng cho biết, đây là một cách duytrì và tăng cường hiệu quả chức năng phòng hộ của đai rừng ngập mặn.Ngoài ra, việc tham gia của cộng đồng địa phương vào việc khôi phụcrừng ngập mặn sử dụng các cách tiếp cận mới làm tăng khả năng phục hồicủa rừng ngập mặn trước các tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu,tăng cường chức năng phòng hộ và các dịch vụ hệ sinh thái khác do rừngngập mặn cung cấp. Sau khi mô hình đồng quản lý đi vào hoạt động, tìnhtrạng phá rừng phòng hộ đã giảm đi rất đáng kể. Thay vì đốn rừng làmcủi, người dân được khai thác củi khô và các loại thủy sản khác.Ông Thái Sà Rươl, thành viên tổ 4 tâm sự: Bà con ở đây nghèo lắm,chủ yếu sống bằng nghề mò cua, bắt ốc, nhặt củi, trồng hoa màu… thamgia giữ rừng chúng tôi vừa khai thác bền vững nguồn tài nguyên thiênnhiên rừng vừa chung tay ứng phó với biến đổi khí hậu.Ông Phan Văn Xê, Chi cục trưởng, Chi cục Kiểm lâm Sóc Trăng chobiết: nhằm nâng cao ý thức người dân đối với công tác bảo vệ rừng và tựtrồng rừng, trong năm 2010 sẽ đề xuất dự án xây dựng mô hình trồng rừngbằng cách thuê chính những người dân sống dựa vào rừng. Đây là một cáchtiếp cận tốt, từng bước giáo dục và làm cho người dân yêu thích việctrồng rừng, khi đó không những rừng không bị tàn phá mà còn được trồngthêm. Giữ rừng, giữ sự bình yên. Đó là giải pháp tốt nhất để ứng phótrước những tác động của biến đổi khí hậu./.
Thu Lan